ابن مرجانه

والي کوفه در زمان حادثه عاشورا، که شهادت امام حسين «ع » و يارانش به دستور اوانجام گرفت.ابن زياد را «ابن مرجانه » هم مي گويند، زيرا نام مادرش کنيزي زناکار و مجوسي به نام «مرجانه » بود.در کوفه پس از عاشورا که اسراي اهل بيت را وارد دار الاماره کردند، حضرت زينب «ع » در خطاب به ابن زياد، او را «يابن مرجانه » خواند و اين اشاره به نسبت ناپاک او بود و رسواگر حاکم مغرور کوفه.او از سرداران مشهور اموي بود که درسال 54 هجري از طرف معاويه به حکومت خراسان منصوب شدپس از حرکت امام حسين «ع » از مکه به سوي عراق، وي عمر سعد را با لشکري گسيل داشت تا با آن حضرت بجنگد يا او را به بيعت با يزيد وا دارد.فرمان کشتن سيد الشهدا و يارانش و اسير گرفتن اهل بيت او را به عمر سعد (که فرمانده سپاه کوفه در کربلا بود) داد.

از جنايتهاي سپاه عمر سعد، آتش زدن خيمه هاي امام حسين «ع » و اهل بيت او در روزعاشورا بود.پس از آنکه امام به شهادت رسيد، کوفيان به غارت خيمه ها پرداختند، زنها رااز خيمه ها بيرون آوردند، سپس خيمه ها را به آتش کشيدند.اهل حرم، گريان و پابرهنه دردشت پراکنده شدند و به اسارت در آمدند. امام سجاد «ع » در ترسيم آن صحنه فرموده است: به خدا قسم هر گاه به عمه ها و خواهرانم نگاه مي کنم، اشک در چشمانم مي دود و به ياد فرار آنها در روز عاشورا از خيمه اي به خيمه ديگر و از پناهگاهي به پناهگاه ديگرمي افتم، که آن گروه فرياد مي زدند: خانه ظالمان را بسوزانيد! اين آتش، امتداد همان آتش زدني بود که پس از رحلت پيامبر، در خانه زهرا «ع » با آن سوخت و آتش کينه هايي بود که از بني هاشم و اهل بيت در سينه ها داشتند.به ياد اين حادثه، در مراسم عاشورا در برخي مناطق رسم است که خيمه هايي به نشان خيام اهل بيت بر پا مي کنند، ظهر عاشورا به آتش مي کشند، تا احياگر ياد آن ستمي باشد که روز عاشورا بر خاندان رسالت رفت.

عمرو بن قيس

وي همراه پسر عمويش در منزلگاه قصر مقاتل با امام حسين «ع» ديدار کرد.امام او را به نصرت خويش فرا خواند، ليکن هم او و هم پسر عمويش بهانه آوردند که: پير مرديم و بدهکار و عيالمند، کالاهاي مردم نيز در دست ماست.نمي دانيم چه خواهد شد؟مي ترسيم امانت مردم تباه شود!بدينگونه به امام، پاسخ سرد و رد دادند.حضرت نيز از آنان خواست که بروند، تا نداي ياري خواهي حضرت را در کربلا نشنوند، چون هر که مظلوميت و تنهايي امام را ببيند و صدايش را بشنود اما پاسخ ندهد و ياري نکند، سزاوار است که خداوند او را در دوزخ افکند.

حنظلة بن اسعد شبامي

او از رجال سرشناس شيعه، سخنوري فصيح، شجاع و قاري قرآن بوده است.قبل از عاشورا و تاسوعا در کربلا به خدمت امام حسين عليه السلام رسيد و با توجه به لياقتهايي که داشت، امام عليه السلام او را براي احتجاج پيش ابن سعد فرستاد.وقتي که اصحاب همگي شهيد شدند و جز چند نفر باقي نمانده بود و دشمن مرتب تيرباران مي کرد.حنظله خود را همچون سپري در مقابل حضرت امام حسين عليه السلام قرار داد و تيرها و نيزه ها و شمشيرهايي را که امام عليه السلام را هدف قرار مي دادند به جان مي خريد.نام حنظله با مختصر تغييري در زيارت ناحيه و رجبيه وارد شده است.«السلام علي حنظلة بن سعد الشبامي».

مجمع بن عبدالله بن مجمع بن مالک بن اياس بن عبد مناة بن عبيدالله بن سعد العشيرة المذحجي عائذي مي باشد.گويا اهل کوفه و يا يمن بوده است و در مسير کوفه در منزلگاه «زباله» به امام حسين عليه السلام پيوسته و در رکاب آن حضرت به کربلا آمد.مجمع و پسرش عائذ و عمرو بن خالد و جنادة و واضح، غلام حرث و سعد غلام عمرو بن خالد يک گروه شش نفري بودند که به راهنمايي طرماح در بين راه به اردوي امام عليه السلام ملحق شدند.مجمع و پسرش عائذ قبل از اولين حمله در روز عاشورا به شهادت رسيدند ولي به قول بعضي مجمع و پسرش در حمله نخست به شهادت رسيدند.از مجمع در زيارت ناحيه مقدسه و رجبيه ياد شده است.

معقل

از غلامان ابن زياد بود که به دستور او، منافقانه در کوفه خود را شيعه و طرفدار حسين بن علي «ع» و مسلم بن عقيل جلوه داد و در مسجد جامع کوفه، از طريق مسلم بن عوسجه، از مکان اختفاي مسلم آگاه شد.هر روز به خانه مسلم رفت و آمد مي کرد و مخفيانه اخبار و گزارشهاي نهضت را به ابن زياد مي رساند.جاسوسي او ضربه سختي به نهضت مسلم در کوفه زد و به دستگيري و شهادت «هاني» و سپس مسلم بن عقيل انجاميد.

عين الوردة

محل درگيري و جنگ شديد توابين به رهبري سليمان بن صرد با سپاه ابن زياد.توابين به خونخواهي حسين بن علي «ع» و به جبران کوتاهي خود در نصرت امام، قيام کرده بودند. سليمان بن صرد و جمع بسياري از يارانش در اين جنگ و در اين محل به شهادت رسيدند. عين الورده در شمال شرقي دمشق و منطقه غرب کوفه قرار دارد، در سرزمين شام.

كثير بن شهاب بن حصين حارثي

مزدور عبيدالله بن زياد در کوفه بود. هم او بود که جناب «عبدالاعلي بن يزيد کلبي» را در کوفه دستگير نمود و موجبات کشته شدنش را فراهم آورد. در زمان حرکت مسلم بن عقيل در کوفه، او طرفداران خويش را از قبيله ي مذحج گرد آورده بود تا مردم را وادارد که از طرفداري و حمايت مسلم بن عقيل دست بردارند.

حبيب بن مظاهر

از شهداي والاقدر کربلا بود.حبيب بن مظاهر (مظهر) اسدي، از طايفه بني اسد، کوفي و از اصحاب رسول خدا «ص » بود.در هر سه جنگ صفين، نهروان و جمل، در رکاب علي «ع » شرکت داشت.از اصحاب خاص امير المؤمنين و حاملان علم آن حضرت و در علوم قرآني شاگرد خاص وي بود.حضرت امير، او را که از حاملان علوم «ع » بود، به علم «منايا و بلايا» (آنچه بعدها اتفاق خواهد افتاد) آگاه ساخته بود. عضو گروه ويژه «شرطة الخميس » بود که نيروي ضربتي و مطيع علي «ع » بودند. در نهضت مسلم بن عقيل در کوفه، وي از کساني بود که در راه بيعت گرفتن براي مسلم، کوشش مي کرد.نيز از سران شيعه در کوفه محسوب مي شد که به حسين بن علي «ع » دعوت نامه نوشت.نزد امام حسين «ع » موقعيت والايي داشت.در کربلا نيز امام، او را به عنوان فرمانده جناح چپ سپاه خويش تعيين کرد.حبيب، تلاش فراواني داشت که ياراني از بني اسد را به ياري حسين «ع » بياورد، اما سپاه اموي مانع پيوستن آنان به ياران سيد الشهدا شدند. گفتگوي او با ميثم تمار، هنگام عبور از مجلس بني اسد، سالها پيش از عاشورا، که هر يک نحوه شهادت ديگري را پيشگويي مي کرد و مايه شگفتي حاضران بودند، معروف است و اين از همان علم مناياست که از علي آموخته بودند .

رباب بنت امرؤالقيس بن عدي

همسر گرامي امام حسين عليه السلام. ايشان مادر علي اصغر و سکينه عليهماالسلام بودند. گفته شده که رباب بر قبر حسين عليه السلام يک سال اقامت و عزاداري نمود و چون به مدينه برگشت از شدت ماتم درگذشت. رباب همسر حسين عليه السلام - دختر امرؤالقيس و مادر سکينه - در واقعه ي کربلا همراه بود، و او را با اسراي ديگر به شام روانه کرده بودند و چون وارد شهر مدينه شد. اشراف قريش يکي بعد از ديگري از او خواستگاري کردند. او گفت: من بعد از امام حسين عليه السلام کسي را شوهر نمي دانم و اختيار نمي کنم. او مدت يکسال زير آسمان زيست و حاضر نشد در خانه سرپوشيده و زير سقف زندگاني کند و از فرط حزن و اندوه جان سپرد.رباب عليهاالسلام در سال 62 هجري از دنيا رحلت نمود.